عود یکی از سازهایی است که استادان بزرگی در طول تاریخ این ساز را به شهرت رساندهاند و خود نیز شهرت فراوان دارند. این استادان نقش مهمی در توسعه و تکامل تکنیکهای نوازندگی و گسترش محبوبیت این ساز داشتهاند. در زیر نام چند تن از معروفترین استادان عود آمده است:
استادان تاریخی
نکیسا، رامتین، و باربد سه نفر از موسیقیدانان بزرگ دوران ساسانیان هستند که هر یک به نوعی در تاریخ موسیقی ایران جایگاه ویژهای دارند. این افراد تأثیر عمیقی بر موسیقی و فرهنگ ایران گذاشتهاند و داستانهای مختلفی درباره زندگی و کارهای آنها نقل شده است. در ادامه به بررسی هر یک از این سه شخصیت میپردازیم:
نکیسا یکی از موسیقیدانان بزرگ دربار خسرو پرویز، شاهنشاه ساسانی، بود. او به خاطر مهارتش در نواختن عود و خوانندگی مشهور بود. نکیسا نقش مهمی در تکامل موسیقی دربار ساسانی داشت و آثار او تأثیر زیادی بر موسیقی ایرانی گذاشت.
زندگی و آثار نکیسا :
نکیسا در دربار خسرو پرویز به عنوان یکی از موسیقیدانان برجسته فعالیت میکرد.
او در نواختن عود و آواز مهارت خاصی داشت و بسیاری از قطعات موسیقی دوران ساسانی به او نسبت داده میشود.
نکیسا با استفاده از عود، که در آن زمان یکی از سازهای مهم بود، به خلق قطعات موسیقی با ساختار پیچیده و زیبا پرداخت.
رامتین نیز یکی از موسیقیدانان برجسته دوران ساسانی بود. او به عنوان یک نوازنده و آهنگساز معروف شناخته میشود. رامتین در نواختن عود و خلق آهنگهای جدید مهارت داشت.
زندگی و آثار رامتین :
رامتین در دوران خسرو پرویز زندگی میکرد و در دربار ساسانی به عنوان موسیقیدانی برجسته شناخته میشد.
او به خلق قطعات موسیقی با استفاده از عود پرداخت و بسیاری از آثار او در موسیقی ایرانی تاثیرگذار بوده است.
رامتین همچنین در زمینه آموزش موسیقی به دیگران نیز فعال بود و نقش مهمی در تربیت نسلهای بعدی موسیقیدانان داشت.
باربد یکی از معروفترین و تاثیرگذارترین موسیقیدانان و آهنگسازان دوران ساسانی است. او در دربار خسرو پرویز به عنوان موسیقیدانی برجسته فعالیت میکرد و به خاطر مهارتهای بینظیرش در خلق و اجرای موسیقی شناخته میشد.
زندگی و آثارباربد :
باربد در دربار خسرو پرویز به عنوان سرپرست موسیقی فعالیت میکرد و بسیاری از قطعات موسیقی مهم آن دوران را خلق کرد.
او به خلق ۳۰ لحن معروف پرداخت که هر یک برای مناسبتها و مراسم خاصی نواخته میشد.
باربد در نواختن عود و سایر سازهای موسیقی مهارت داشت و به عنوان یکی از بزرگترین موسیقیدانان تاریخ ایران شناخته میشود.
داستانهای زیادی درباره باربد و تاثیر موسیقی او بر دربار ساسانی وجود دارد که نشان از اهمیت و جایگاه او در تاریخ موسیقی ایران دارد.
این سه موسیقیدان بزرگ نه تنها در زمان خودشان بلکه در طول تاریخ موسیقی ایران تاثیرگذار بودهاند و آثار و نوآوریهای آنها همچنان الهامبخش موسیقیدانان معاصر است.
زریاب (789-857)
موسیقیدان، خواننده و نوازنده برجسته عود از قرن نهم میلادی که تأثیر زیادی بر موسیقی اندلس (اسپانیا) و بعدها بر موسیقی غربی داشت.
فارابی (872-950)
دانشمند و موسیقیدان ایرانی که در زمینه نظریه موسیقی و نوازندگی عود کتابهای مهمی نگاشت و اصول موسیقی را تدوین کرد.
استادان مدرن
منیر بشیر (1930-1997)
نوازنده عراقی که به عنوان یکی از بزرگترین نوازندگان عود در قرن بیستم شناخته میشود. او نقش مهمی در معرفی و گسترش عود به مخاطبان بینالمللی داشت.
نصیر شمه (متولد 1963)
نوازنده برجسته عراقی که به خاطر تکنیکهای نوآورانه و اجراهای خیرهکنندهاش شناخته میشود. او تأثیر زیادی در آموزش و ترویج عود داشته است.
جمیل بشیر (1920-1977)
برادر منیر بشیر و یکی از استادان برجسته عود که سبک منحصر به فرد خود را داشت و تأثیر زیادی بر نوازندگان نسل بعدی گذاشت.
انور ابراهیم (متولد 1957)
نوازنده تونسی که به خاطر سبک نوآورانه و تلفیقی خود مشهور است. او با ترکیب موسیقی سنتی و مدرن، صدای جدیدی برای عود ایجاد کرده است.
سالم عبد کریم
نوازنده عراقی که به عنوان یکی از برجستهترین نوازندگان عود شناخته میشود و در تدریس و ترویج موسیقی عود نقش مهمی ایفا کرده است.
سعد محمد حسن (1905-1965)
نوازنده و آهنگساز مصری که به عنوان یکی از استادان بزرگ عود در قرن بیستم شناخته میشود.
فرح فتحی (1910-1974)
نوازنده و آهنگساز مصری که به خاطر تکنیکهای نوآورانه و توانمندی در نوازندگی عود شناخته میشود.
مارسل خلیفه (متولد 1950)
نوازنده لبنانی که به خاطر تکنیکهای پیچیده و تلفیق موسیقی سنتی و مدرن مشهور است. او به خاطر نوآوریهایش در موسیقی عربی شناخته شده است.
رابح درياسة
نوازنده و آهنگساز الجزایری که به خاطر اجراهای برجستهاش با عود شناخته میشود.
استادان معاصر
سمیر سرور
نوازنده و آهنگساز لبنانی که به خاطر تکنیکهای پیچیده و توانمندی در نوازندگی عود شناخته میشود.
علی حسن
نوازنده عراقی که به خاطر تکنیکهای منحصر به فرد و اجراهای برجستهاش با عود شناخته میشود.
عبدی درویش
نوازنده سوری که به خاطر تکنیکهای نوآورانه و توانمندی در نوازندگی عود شناخته میشود.
این استادان هر کدام به نوبه خود تأثیر زیادی بر دنیای موسیقی عود گذاشتهاند و با اجراها و آموزشهای خود نقش مهمی در حفظ و گسترش این ساز ارزشمند داشتهاند.
